भारतात सेमीकंडक्टर उत्पादनासाठी महत्त्वाकांक्षी पाऊल टाकत, भारत सरकारने सेमीकॉन इंडिया 2024 अंतर्गत ₹76,000 कोटींच्या निधीला मंजुरी दिली आहे. या निर्णयामुळे भारतातील इलेक्ट्रॉनिक उत्पादन क्षेत्राला मोठी चालना मिळणार असून, देशाला जागतिक स्तरावर सेमीकंडक्टर उत्पादनात स्वयंपूर्ण करण्याचा उद्देश आहे.
सेमीकंडक्टर हे कोणत्याही आधुनिक इलेक्ट्रॉनिक डिव्हाइसचे हृदय मानले जाते. मोबाईल फोन, संगणक, ऑटोमोबाइल, औद्योगिक उपकरणे, इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IoT) सारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानावर चालणाऱ्या उत्पादनांसाठी सेमीकंडक्टर चीपची गरज आहे. मात्र, भारत अद्याप सेमीकंडक्टर उत्पादनाच्या बाबतीत आयातीवर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून आहे. या परिस्थितीत बदल घडवून आणण्यासाठी केंद्र सरकारने “मेक इन इंडिया” मोहिमेच्या अंतर्गत सेमीकंडक्टर उद्योगावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
India's semiconductor sector is on the brink of a revolution, with breakthrough advancements set to transform the industry. Addressing the SEMICON India 2024.https://t.co/nPa3g5lAO4
— Narendra Modi (@narendramodi) September 11, 2024
सरकारने मंजूर केलेल्या ₹76,000 कोटींच्या या योजनेत खालील मुद्द्यांचा समावेश आहे:
- सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग युनिट्सची उभारणी – या निधीतून भारतात सेमीकंडक्टर उत्पादनाचे अत्याधुनिक फॅब्रिकेशन युनिट्स स्थापन केले जातील. यामुळे भारतात सेमीकंडक्टर उत्पादकता वाढेल व आयातीवरची अवलंबित्व कमी होईल.
- जागतिक गुंतवणूकदारांना प्रोत्साहन – या योजनेत जागतिक स्तरावरील कंपन्यांना भारतात सेमीकंडक्टर उत्पादनासाठी गुंतवणूक करण्यासाठी आकर्षक सवलती व प्रोत्साहने दिली जातील. यामुळे जागतिक कंपन्यांचे लक्ष भारताकडे वेधले जाईल.
- संशोधन आणि विकासासाठी निधी – देशांतर्गत स्टार्टअप्स आणि संशोधन संस्थांना प्रोत्साहन देण्यासाठी निधी दिला जाईल. सेमीकंडक्टर डिझाईन, रिसर्च आणि तंत्रज्ञानामध्ये संशोधनाला चालना दिली जाईल.
या योजनेमुळे भारताच्या सेमीकंडक्टर उद्योगाला जागतिक स्तरावर आपले स्थान निर्माण करण्याची संधी आहे. तसेच या क्षेत्रात लाखो रोजगार निर्मिती होणार आहे. देशातील स्टार्टअप्ससाठी देखील ही मोठी संधी आहे. कारण त्यांना या योजनेमुळे आर्थिक व तांत्रिक सहाय्य मिळणार आहे.
सेमीकॉन इंडिया 2024 या कार्यक्रमांतर्गत सरकार जागतिक तंत्रज्ञान कंपन्यांसोबत भागीदारी करण्याचा प्रयत्न करत आहे. भारतात स्थानिक उत्पादन क्षमतांना चालना देण्याबरोबरच, देशाला एक आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील सेमीकंडक्टर हब बनविण्याचे उद्दिष्ट आहे.
प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी यापूर्वीच भारताला आत्मनिर्भर बनविण्याच्या उद्दिष्टाचे समर्थन केले आहे. “मेक इन इंडिया” आणि “डिजिटल इंडिया” सारख्या योजनांमधून भारतीय उत्पादन क्षमतेला चालना देण्याचा सरकारचा प्रयत्न आहे. सेमीकॉन इंडिया 2024 हा त्या दिशेने एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.
सेमीकंडक्टर उद्योगाच्या माध्यमातून भारताला तांत्रिकदृष्ट्या सक्षम बनवण्यासाठी सरकारची ही पाऊलवाट देशाच्या भविष्याला एक नवी दिशा देईल. जागतिक स्तरावर सेमीकंडक्टर उत्पादनात भारताची भूमिका निश्चितच वाढणार आहे.
सेमीकॉन इंडिया 2024 कार्यक्रमाच्या माध्यमातून भारताच्या तंत्रज्ञान क्षेत्राला आणि अर्थव्यवस्थेला मोठी चालना मिळेल.