India Export : भारताच्या संरक्षण क्षेत्रासाठी अभिमानास्पद बातमी! वित्तीय वर्ष 2023-24 मध्ये पहिल्यांदाच भारताने तब्बल ₹21,083 कोटींची संरक्षण उपकरण निर्यात केली आहे. ही एक विक्रमी उपलब्धी असून, गेल्या काही वर्षांमध्ये संरक्षण क्षेत्रात झालेल्या प्रगतीचे चिन्ह आहे.
Table of Contents
यापूर्वीच्या वर्षांमध्ये संरक्षण क्षेत्रातील निर्यातीवर एक दृष्टीक्षेप
- वित्तीय वर्ष 2020-21: ₹8,435 कोटी
- वित्तीय वर्ष 2021-22: ₹12,815 कोटी
- वित्तीय वर्ष 2022-23: ₹15,998 कोटी
वरील आकडेवारीवरून असे दिसून येते की, संरक्षण क्षेत्रातील निर्यात सातत्याने वाढत आहे. गेल्या चार वर्षांमध्ये तब्बल 150% पेक्षा जास्त वाढ झाली आहे. ही वाढ ही अत्यंत सकारात्मक असून, भारताला एक प्रमुख संरक्षण उपकरण निर्यातक बनण्याचा मार्ग प्रशस्त करत आहे.
India Export : या वाढीमागील कारणे
या निर्यातीमध्ये झालेली वाढ अनेक कारणांमुळे आहे. काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे –
- सरकारच्या धोरणांमधील बदल : सरकारने संरक्षण क्षेत्रातील निर्यातीला चालना देण्यासाठी अनेक धोरणात्मक बदल केले आहेत. यामध्ये निर्यात परवानगी प्रक्रिया सुलभ करणे, संशोधन आणि विकासाला प्रोत्साहन देणे, आणि खासगी क्षेत्रा सहभाग वाढवणे यांचा समावेश आहे.
- भारतीय संरक्षण उद्योगाची वाढ : गेल्या काही वर्षांमध्ये भारतीय संरक्षण उद्योगामध्ये मोठी प्रगती झाली आहे. आधुनिक तंत्रज्ञान आणि क्षमतांच्या विकासामुळे भारतीय कंपन्या आता आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत स्पर्धात्मक ठरत आहेत.
- जागतिक स्तरावरील मागणी : जागतिक राजकीय परिस्थितीमुळे संरक्षण उपकरणांची मागणी वाढत आहे. यामुळे भारतासारख्या नवीन आणि विश्वसनीय निर्यातकांसाठी संधी निर्माण झाली आहे.
या यशस्वी वाटचालीचा पुढचा प्रवास
₹21,083 कोटींची निर्यात ही निश्चितच अभिमानास्पद उपलब्धी आहे, परंतु भारताने येथेच थांबायचे नाही. संरक्षण क्षेत्रातील आत्मनिर्भरता साध्य करण्यासाठी आणि जागतिक संरक्षण बाजारपेठेतील आपले स्थान मजबूत करण्यासाठी आणखी प्रयत्न करण्याची गरज आहे.
पुढील काळात खालील गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे –
- संशोधन आणि विकासाकडे अधिक भर देणे : स्वदेशी संरक्षण तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी आणि आयाती कमी करण्यासाठी संशोधन आणि विकासावर अधिक खर्च करणे आवश्यक आहे.
- उत्पादनाची क्षमता वाढवणे : संरक्षण उपकरणांची मागणी वाढत असल्याने उत्पादन क्षमता वाढवणे आवश्यक आहे. यासाठी खासगी क्षेत्राशी सहकार्य वाढवणे आणि नवी उत्पादन केंद्रे स्थापन करणे यासारख्या उपाय योजनांची गरज आहे.
- मित्र देशांसोबत सहकार्य वाढवणे : जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धात्मक राहण्यासाठी मित्र देशांसोबत संयुक्त तंत्रज्ञान विकास आणि उत्पादन यासारच्या क्षेत्रात सहकार्य वाढवणे आवश्यक आहे.
- गुणवत्ता आणि परवडणाऱ्या उपकरणांवर भर देणे : आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत यशस्वी होण्यासाठी भारताने आधुनिक तंत्रज्ञान आणि परवडणाऱ्या दरात संरक्षण उपकरणे उपलब्ध करून द्यावी लागतील.
भारताच्या संरक्षण क्षेत्रातील ही वाढती निर्यात देशासाठी सकारात्मक संकेत आहे. आगामी काळात सतर्क प्रयत्नांमुळे भारत लवकरच जगातील एक प्रमुख संरक्षण उपकरण निर्यातक बनू शकेल, यात शंका नाही.
India Export : अजून संधी कशात?
संरक्षण क्षेत्रातील निर्यात वाढवण्याच्या भरवशाने अनेक संभावना दिसून येतात. यामध्ये काही खास क्षेत्रे आहेत जिथे भारत विशेष यशस्वी होऊ शकेल –
- ड्रोन (Drone): ड्रोनचा वापर लष्करी कारवाईंसाठी आणि तंत्रज्ञान माहिती गोळा करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात केला जात आहे. भारताने स्वदेशी ड्रोन तंत्रज्ञान विकसित केले आहे आणि या क्षेत्रात निर्यात वाढवण्याची क्षमता आहे.
- युद्धनौका (Warships): भारतीय नौदल युद्धनौका बांधणीमध्ये आघाडीच्या स्थानावर आहे. या क्षेत्रातली क्षमता इतर देशांना युद्धनौका निर्यात करण्यासाठी वापरता येऊ शकते.
- क्षेपणास्त्रे (Missiles): क्षेपणास्त्र क्षेत्रात भारत सतत प्रगती करीत आहे. आधुनिक क्षेपणास्त्रांची निर्यात करून भारत जागतिक संरक्षण बाजारपेठेत आपली ओळख निर्माण करू शकतो.
- सायबर सुरक्षा (Cyber Security): आजच्या युगात सायबर सुरक्षा अत्यंत महत्वाची आहे. भारताच्या मजबूत IT क्षेत्राच्या आधारे सायबर सुरक्षा उपकरणे आणि सेवांची निर्यात वाढवण्याची क्षमता आहे.
India Export : निष्कर्ष
भारताच्या संरक्षण क्षेत्राची ही वाढती ताकद देशाच्या आर्थिक विकासाला आणि आंतरराष्ट्रीय प्रतिष्ठेला चालना देईल, यात शंका नाही. सतत प्रयत्न आणि योग्य रणनीतीच्या आधारे संरक्षण क्षेत्रातील निर्यात आणखी वाढवून भारत जगातील एक प्रमुख संरक्षण उपकरण निर्यातक बनू शकतो. आगामी काळात भारताची संरक्षण निर्यात कशी वाढेल याकडे जगभरातील लक्ष असणार, यात काहीच शंका नाही!