भारतात वाहतूक अपघातांची संख्या वाढत असल्याने वाहनांच्या सुरक्षिततेबाबत सरकारने अधिक कठोर नियम लागू केले आहेत. ‘भारत नवी वाहन सुरक्षा मूल्यांकन कार्यक्रम’ (Bharat New Vehicle Safety Assessment Program – BNVSAP) या नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या या नवीन नियमानुसार वाहनांच्या सुरक्षिततेसाठी नवीन मानक लागू केले गेले आहेत. या अंतर्गत, वाहनांची चाचणी घेऊन त्यांना सुरक्षिततेबाबत रेटिंग दिले जाईल, ज्यामुळे ग्राहकांना अधिक सुरक्षित वाहने निवडता येतील.
‘बीएनव्हीएसएपी’ अंतर्गत, वाहने समोरील, बाजूच्या, आणि मागच्या धडकांमध्ये सुरक्षित आहेत का, याची तपासणी केली जाईल. अपघाताच्या वेळी प्रवाशांना किती प्रमाणात सुरक्षितता मिळते यावर या चाचण्या आधारित असतील. विशेषत: लहान मुले आणि पादचारी यांच्याशी संबंधित सुरक्षिततेवर सरकारने अधिक लक्ष केंद्रीत केले आहे.
वाहन निर्मात्यांना आता त्यांच्या वाहनांमध्ये अत्याधुनिक सुरक्षा तंत्रज्ञान समाविष्ट करणे अनिवार्य झाले आहे. त्यात पुढील सुविधा असणे गरजेचे आहे:
एअरबॅग्स (Airbags)
एबीएस (Anti-lock Braking System)
सीटबेल्ट रिमाइंडर (Seatbelt Reminder)
या सुविधा अपघात झाल्यास प्रवाशांचे प्राण वाचवण्यास मदत करू शकतात. भारतात एअरबॅग्स अनिवार्य केल्याने वाहनांत प्रवाशांसाठी अधिक सुरक्षितता निर्माण होणार आहे.
नवीन बीएनव्हीएसएपी नियमानुसार वाहनांना सुरक्षिततेबाबत रेटिंग दिले जाईल, ज्यामुळे ग्राहकांना वाहनांची सुरक्षितता तपासण्यास मदत होईल. हे रेटिंग Euro NCAP सारख्या जागतिक दर्जाच्या कार्यक्रमांप्रमाणे दिले जाईल. उच्च रेटिंग मिळणारी वाहने अधिक सुरक्षित असतील, आणि यामुळे वाहन खरेदी करताना ग्राहकांना अधिक माहितीवर आधारित निर्णय घेता येईल.
या कार्यक्रमात पादचारी आणि लहान मुलांच्या सुरक्षिततेसाठी विशेष धोरणे आखली गेली आहेत. वाहनांचा बाह्य रचना अपघात झाल्यास पादचाऱ्यांसाठी कमी हानिकारक असेल, असे निर्देश देण्यात आले आहेत. तसेच, वाहनांमध्ये बाल सुरक्षा उपाय (Child Restraint Systems) अनिवार्य करण्यात आले आहेत, जे लहान मुलांच्या सुरक्षिततेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत.
भारतात दरवर्षी लाखो लोक रस्ते अपघातांमध्ये आपले प्राण गमावतात. ‘बीएनव्हीएसएपी’ सारख्या उपक्रमांमुळे भारतात रस्ते सुरक्षेत सुधारणा होण्याची अपेक्षा आहे. या नव्या नियमानुसार, वाहन उद्योगाला अधिक जबाबदारी घेऊन सुरक्षित वाहने तयार करण्याची गरज आहे. यामुळे अपघातांच्या वेळी होणाऱ्या जखमांची तीव्रता कमी होऊ शकते आणि मृत्यू दरही कमी होण्यास मदत होईल.
‘भारत नवी वाहन सुरक्षा मूल्यांकन कार्यक्रम’ (BNVSAP) ही एक स्वागतार्ह पावले आहेत जी भारतातील वाहनांमध्ये जागतिक स्तरावरील सुरक्षिततेचे मानदंड आणण्याचे उद्दिष्ट ठेवतात. ग्राहकांना सुरक्षित वाहन खरेदीसाठी सहाय्य करण्यासाठी हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. या उपाययोजनांमुळे रस्त्यांवरील अपघातांमध्ये होणाऱ्या मृत्यू आणि जखमांची संख्या कमी करण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे भारतातील रस्ते अधिक सुरक्षित होऊ शकतील.