छत्रपती श्री शिवाजी महाराजांच्या शौर्यगाथा आणि पराक्रम भारताच्या इतिहासात सुवर्णाक्षरात कोरलेली आहे. त्यांच्या युद्धनीती आणि धाडसी सहसामुळे स्वराज्याची स्थापना झाली आणि मराठेशाहीचा उदय झाला. महाराजांच्या अद्वितीय शस्त्रास्त्रांमध्ये सर्वाधिक प्रसिद्ध असलेला ‘वाघनख’ हा आता तब्बल तीनशे वर्षांनंतर भारतात परत आला आहे.
वाघनख हा मराठी सैन्याच्या पराक्रमाचे आणि शूरवीरांच्या युद्धकौशल्याचे प्रतीक आहे. या खंडाच्या आधारे शिवरायांनी आदिलशाही सरदार अफजल खान यांना युद्धात हरवले होते. हे वाघनखं इंग्रजांच्या ताब्यात गेला होता आणि तो लंडनच्या व्हिक्टोरिया अँड अल्बर्ट म्युझियममध्ये जवळपास तीनशे वर्षे ठेवण्यात आला होता.
#Maharashtra | #ShivajiMaharaj’s iconic ‘wagh nakh’ on display at Satara Museum
— DD News (@DDNewslive) July 20, 2024
The wagh nakh, the tiger claw-shaped weapon reportedly used by Chhatrapati Shivaji Maharaj, will be exhibited for nine months each in #Nagpur and #Kolhapur, before being housed in a #Mumbai museum pic.twitter.com/qC9inScv5l
महाराष्ट्र सरकारच्या अथक प्रयत्नांमुळे आणि व्हिक्टोरिया अँड अल्बर्ट म्युझियम यांच्या सहकार्यामुळे हा ऐतिहासिक शस्त्र परत मिळवण्यात यश आले आहे. 2023 मध्ये झालेल्या करारानुसार, पुढील तीन वर्षांसाठी वाघनख प्रदर्शनासाठी भारतात आणण्यात आला आहे. 19 जुलै 2024 रोजी साताऱ्यातील शिवरायांच्या किल्ल्यावर एक भव्य समारंभात या शस्त्रचे अनावरण करण्यात आले.
या ऐतिहासिक क्षणाबद्दल बोलताना, महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे म्हणाले, “हा क्षण महाराष्ट्रासाठी अतिशय अभिमानाचा आहे. वाघनख खंडा हा केवळ शस्त्र नसून तो महाराजांच्याच्या शौर्याचे आणि स्वराज्याच्या बलिदानाचे प्रतीक आहे. येत्या तीन वर्षांत लाखो भाविक आणि इतिहासप्रेमी या शस्त्राच्या दर्शनासाठी येतील आणि त्यांच्या मनात राष्ट्रभक्ती जागृत होईल.”
वाघनख हा केवळ एका शस्त्राच्या पलीकडे महाराष्ट्राच्या स्वाभिमानाचे आणि शौर्याचे प्रतीक आहे. त्याच्या परतीमुळे इतिहासप्रेमी आणि भाविकांमध्ये उत्साह निर्माण झाला आहे. येत्या तीन वर्षांत या खंडाचे दर्शन घेण्यासाठी आणि शिवरायांच्या शौर्यगाथांना पुन्हा जिवंत करण्यासाठी मोठ्या संख्येने भाविक आणि पर्यटक साताऱ्याला येतील अशी अपेक्षा आहे.