भारतातील आघाडीच्या आयटी कंपन्यांपैकी एक असलेल्या टाटा कन्सल्टन्सी सर्विसेस (TCS) ला सध्या मोठ्या प्रमाणात कर्मचाऱ्यांची गरज आहे. मात्र, कंपनीसमोर एक मोठी अडचण निर्माण झाली आहे. ती म्हणजे कौशल्य अंतर (Skill Gap). या कौशल्य अंतरालमुळे कंपनीच्या 80,000 पेक्षा जास्त पदं रिक्त आहेत पण भरती करता येत नाही.
टीसीएसच्या रिसोर्स मॅनेजमेंट ग्रुप (RMG) चे ग्लोबल ऑपरेशन्स हेड यांनी सांगितलं की, कंपनीकडे भरपूर रिक्त पदं असूनही भरती करता येत नाही कारण मागणी असलेल्या कौशल्यांची (Skills in Demand) कर्मचाऱ्यांकडे कमतरता आहे. RMG ची जबाबदारी प्रोजेक्ट्सना आवश्यक असलेले कर्मचारी उपलब्ध करून देण्याची असते. सध्या कर्मचाऱ्यांच्या कौशल्ये आणि प्रोजेक्ट्सना आवश्यक असलेली कौशल्ये यांच्यामध्ये तफावत (Mismatch) असल्याने भरती प्रक्रियेत अडचण निर्माण होत आहे. अशा परिस्थितींमध्ये काही रिक्त पदांवर कंत्राटी आधारित भरती करावी लागत असल्याचेही त्यांनी सांगितलं.
या कौशल्य अंतराला काय कारण असू शकते? या प्रश्नाचे उत्तर शोधण्याचा प्रयत्न केला तर काही मुद्दे समोर येतात.
- वेगवान बदलणारा IT क्षेत्र आणि शिक्षण संस्थानांचा मंदाव: IT क्षेत्र अतिशय वेगाने बदलत असते. या क्षेत्रात सतत नवीन तंत्रज्ञानं येत असतात आणि त्यानुसार नवीन कौशल्ये आत्मसात करणे आवश्यक असते. मात्र, शिक्षण संस्थानांचे बदलत्या गरजांनुसार अभ्यासक्रम बदलण्याचा वेग कमी असतो. त्यामुळे पदवीधर विद्यार्थ्यांकडे कंपन्यांना लागणाऱ्या कौशल्यांची कमतरता असू शकते.
- कौशल्य संधींकडे दुर्लक्ष: कर्मचारी कंपन्यांच्या कौशल्य (Upskilling) आणि पुर्नकौशल्य (Reskilling) कार्यक्रमांचा फायदा घेत नसतील तरही कौशल्य अंतर वाढण्याची शक्यता असते.
यावर तोडगा काय? तर यावर मात करण्यासाठी कंपन्या आणि कर्मचारी यांनी मिळून प्रयत्न करणे गरजेचे आहे.
- कंपन्यांची भूमिका: कंपन्यांनी कर्मचाऱ्यांच्या कौशल्यावर भर देणे गरजेचे आहे. त्यासाठी कंपन्यांनी प्रशिक्षण आणि विकास कार्यक्रम (Training and Development Programs) राबवणे आवश्यक आहेत.
- कर्मचाऱ्यांची जबाबदारी: कर्मचाऱ्यांनीही आयुष्यभर शिकण्याची (Lifelong Learning) वृत्ती बाळगणे गरजेचे आहे. कंपन्यांच्या प्रशिक्षण कार्यक्रमांचा सक्रियपणे फायदा घ्यावा आणि स्वतःच्या कौशल्यांची अद्यतन करत राहावे.
टीसीएसने कौशल्य अंतर कमी करण्यासाठी ‘टीसीएस कॉर्पोरेट डिजीटल अकादमी‘ नावाचा उपक्रम सुरू केला आहे. या उपक्रमाद्वारे कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या सध्याच्या कौशल्यांमध्ये आणि प्रोजेक्ट्सना आवश्यक असलेल्या कौशल्यांमधील अंतर भरून टाकण्यासाठी आवश्यक प्रशिक्षण दिले जाते. अशा प्रकारे कौशल्य अंतर कमी करुन भरती प्रक्रिया सुलभ करण्याचा प्रयत्न टीसीएसकडून केला जात आहे.